Lời mở đầu
Trong công cuộc đầu tư tiền ảo, thị trường downtrend là điều không thể tránh khỏi. Có những lúc ta hồ hởi vì thu được lợi nhuận cao, song đôi lần khác lại suy sụp vì giá coin hôm qua vẫn đẹp song chỉ sau một ngày mà tuột dốc không phanh. Ta tự vấn bản thân đã làm gì sai, đầu tư như thế nào mà lại dẫn đến hệ lụy không mong muốn này? Rõ ràng là đã nghiên cứu rất kỹ càng, tính toán từng nước đi, lên kế hoạch hết sức hoàn hảo mà vẫn phải chào thua trước sự chuyển mình của thị trường. Nhưng rồi có bao giờ bạn tự vấn bản thân rằng, nguyên do là vì bạn sai hay chỉ đơn giản, bạn tham gia đầu tư tiền ảo nhưng vẫn không hiểu được bản chất của thị trường này?
Thị trường tiền ảo (crypto) là một nơi mà mọi điều đều có thể xảy ra. Lợi nhuận cao ngất ngưởng sau một tuần hay từ một người bình thường trở thành tỷ phú chỉ sau một đêm, là việc không tưởng nhưng hoàn toàn khả thi đối với việc đầu tư tiền ảo. Đi đôi với điều đó, bạn cũng phải chấp nhận sự thật phũ phàng là thị trường sẽ phải có lúc downtrend. Nếu uptrend là xu hướng tăng lên của giá thị trường, thì downtrend chính là khi giá thị trường giảm xuống. Toàn bộ tài sản crypto bạn đang nắm trong tay đột nhiên không còn giá trị như trước, lợi nhuận dự tính và kế hoạch bạn vạch ra trong tương lai đều bị ảnh hưởng bởi sự rớt giá không phanh của đồng tiền. Đối mặt với hiện thực đau lòng đó, bạn sẽ phản ứng như thế nào? Đó là mới là câu trả lời quan trọng nhất và mang tính quyết định hơn cả.
Đa phần mọi người khi đứng trước cú sốc downtrend của thị trường sẽ có hai kiểu người: một là bán đổ bán tháo hết những gì đang nắm trong tay, hy vọng giữ lại được chút tiền của ít ỏi vì như vậy còn tốt hơn là thành một kẻ trắng tay; hai là giữ vững tâm lý, nhưng lại là tâm lý chủ quan cho rằng thị trường lên xuống mấy hồi, có gì phải xoắn khi tình trạng downtrend chỉ là nhất thời. Cả hai ví dụ trên, đều không phải là cách để ứng phó với biến động khó chịu của thị trường. Sau một thời gian nghiên cứu, đọc rất nhiều tài liệu và thu thập lời khuyên từ các chuyên gia trong lĩnh vực (chủ yếu là của các tiền bối Hidden gem), mình đã rút ra được những điều cơ bản cần làm khi thị trường đang xuống dốc, và mình nghĩ đây chính là kiểu người thứ ba mà các trader/holder khi đầu tư tiền ảo nên trở thành.
- Cơ cấu lại portfolio
Mình gọi đây là chiến lược “trái tim nóng và cái đầu lạnh”, vì thật sự cần rất nhiều bình tĩnh và sự kiên nhẫn để đưa ra quyết định đúng đắn. Như mình đã nói ở ví dụ trên, có những người sẽ chủ quan mà cho rằng downtrend chỉ là nhất thời, thị trường rồi sẽ lặp lại nên cứ ngồi yên không cần làm gì cả. Nhận định đó mình không phủ định, downtrend đúng là vấn đề ngắn hạn nhưng những giá trị mất đi thì là vô hạn. Là nhà đầu tư trong thị trường tiền ảo, chúng ta đều biết tầm quan trọng khi cần phải mở rộng portfolio hay danh mục đầu tư. Song, lợi ích và rủi ro đi kèm khi nắm trong tay một số lượng lớn và đa dạng các loại coin khác nhau là như nhau. Thị trường sập thì vẫn có thể hồi phục, nhưng điều đó không đồng nghĩa tất cả các coin trên thị trường đều có thể vực dậy được.
Chính vì lý do đó, điều trước tiên mà mỗi người cần làm khi downtrend là tái cơ cấu portfolio của mình. Dành thời gian để nghiên cứu lại từng con tiền ảo mà mình nắm, xem xét níu giữ hay từ bỏ dựa trên khả năng phục hồi của con coin đó sau khi thị trường trở lại. Nếu coin đó không có tiềm năng phát triển thì cứ mạnh tay cắt bỏ, đừng nuối tiếc để rồi phải hối hận về sau. Ví dụ điển hình cho các coin có thể vực dậy được, là khi ta dự đoán giá sẽ tăng x3 hoặc x5 lần trong thời gian ngắn hạn sau khi downtrend kết thúc. Đó là những con tiền ảo ta sẽ giữ lại, rút ngắn portfolio đi bằng việc cắt đứt mối quan hệ với các coin rác hay không thể hồi phục được. Portfolio đa dạng là cần thiết, nhưng để sống sót được qua mùa downtrend mà không trầy da tróc vẩy thì nên thay đổi suy nghĩ từ việc đầu tư đa dạng sang đầu tư chất lượng.
- Áp dụng chiến lược short selling
Short selling được định nghĩa đơn giản là việc tận dụng sự xuống giá của đồng coin để kiếm lời dựa trên mức chênh lệch (A – B) khi bán ra lúc đầu (giá A cao, vay mượn coin từ thị trường) và mua vào lúc sau (giá B thấp hơn giá A). Khi một trader quyết định đặt lệnh short (short position), người đó sẽ mượn thị trường số coin mà họ cần và bán ra với mức giá hiện tại. Ví dụ, giá thị trường của 1 đồng BTC đang là 50$. Mình sẽ vay mượn thị trường 1 đồng BTC, bán ra và thu được 50$. Khi giá của đồng coin giảm xuống còn 40$, mình bỏ 40$ để mua 1 BTC và trả lại cho thị trường (cộng thêm các chi phí nếu có). 10$ còn lại đó chính là lợi nhuận mình kiếm được từ việc short selling, là phần chênh lệch giữa bán ra giá cao và mua lại với giá thấp.
Short selling thật sự không phải là một chiến lược khó, nó rất có ích đặc biệt cho những lúc downtrend khi ta nhận biết được đồng coin nào có khuynh hướng đi xuống hoặc giảm giá. Song, chiến lược này cũng đi kèm với rủi ro nếu như đồng coin không hạ giá như ta dự đoán. Chính vì lẽ đó, nếu muốn áp dụng chiến lược này, bạn nên tích lũy đủ kinh nghiệm thực chiến, kiến thức cũng như nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định nên short sell cho con coin nào. Biết cách làm và hiểu rõ về thị trường, chiến lược này sẽ giúp ích rất nhiều trong giai đoạn mà thị trường đang tuột dốc.
- Chuẩn bị tâm lý thật vững “tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến”
Điều cuối cùng cần làm để đương đầu với sự downtrend của thị trường chính là tấm áo giáp mà bản thân mỗi người cần chuẩn bị: sự kiên nhẫn và bình tâm. Hốt hoảng , bất an, lo lắng, không biết nên làm gì là những tâm lý cơ bản khi thị trường đang trên đà phát triển bỗng nhiên một ngày lao dốc. Lướt facebook rồi lân la ở các diễn đàn mong kiếm được những lời khuyên bổ ích hay lao đầu theo những chỉ dẫn của bạn bè về việc nên mua con này hay bán con kia để hạn chế rủi ro, liệu những việc đó sẽ mang lại lợi ích? Khi thị trường downtrend rất khó để chúng ta có thể giữ được bình tĩnh, nhưng có một điều bạn nên nhớ hơn ai hết: chỉ có bạn mới hiểu rõ những gì bạn đang đầu tư. Không một trader hay một người kinh nghiệm lão luyện nào có thể đưa ra quyết định chính xác bạn nên làm gì, vì portfolio đầu tư của họ cơ bản là không giống bạn.
Thế nên là, hãy tránh xa mạng xã hội đi và đừng la cà ở các diễn đàn nữa. Dành thời gian quý báu đó để nghiên cứu portfolio của mình, làm sao để tối ưu hóa và tạo tiền đề cho việc bắt đầu lại khi thị trường phục hồi. Tìm hiểu kỹ, tin vào những gì mình đầu tư và tin vào quyết định của chính bản thân. Chỉ khi đó bạn mới có thể đủ tỉnh táo sống sót qua con trăng này. Phải luôn nhớ một điều, khi bạn bị mất phương hướng và không đủ kiên định thì các lựa chọn mà bạn thực hiện sẽ rất dễ thất bại.
Chốt hạ
Thị trường tiền ảo luôn biến động khôn lường, có uptrend thì cũng sẽ có những lúc downtrend không ai đỡ nổi. Làm gì làm thì vẫn cứ phải tĩnh tâm, kiên định đưa ra quyết định bản thân thấy đúng đắn nhất, nghiên cứu kỹ càng xem con nào đủ tốt để giữ và con nào không còn chất lượng thì chia tay. Cứ như vậy thì qua mấy lần thị trường xuống dốc, bạn sẽ dày dặn kinh nghiệm hơn và cũng học được nhiều bài học quý giá. Mình vì là một người mới bước vào trò chơi đầu tư tiền ảo này, nên khi gặp tình trạng downtrend thì mình sẽ vứt bỏ hết những coin rác mà chuyển sang các con stable coin cho chắc cú, giống như việc đi kiếm tiền quá rủi ro thì chúng ta tạm thời bỏ tiền tiết kiệm cái đã. Trường hợp khác, mình sẽ chuyển hết dự án bên đầu cơ qua đầu tư dài hạn, vì dù gì các dự án dài hạn là dự án có tiềm năng phát triển tốt trong tương lai, dù bị ảnh hưởng bởi thị trường downtrend thì vẫn có thể vực dậy được. Chờ đến khi thị trường phục hồi, mình sẽ nắm lấy cơ hội gỡ gạc sau với các dự án đầu cơ ngắn và trung hạn.