Trước tiên , Ponzi hay Ponzi Pyramid là gì mà được nhắc đi nhắc lại muôn đời ?
Ponzi hay Pinzi scheme hay Ponzi finance .Mô hình Ponzi được gọi bắt nguồn từ người sáng lập ra nó Charles Ponzi năm 1919, Ponzi còn được biết đến là ông tổ của ngành đa cấp. Ponzi là một hình thức lừa đảo đầu tư hoạt động theo cách lấy tiền của người đến sau trả cho người đến trước. Phải thu hút lượng người mới thường xuyên ; Điểm mấu chốt của nó là những người đến sau cùng thường sẽ không nhận được một xu nào cả.
Cách thức mà Ponzi hoạt động theo 1 hình parabol : Hưng thịnh -> đỉnh điểm -> suy tàn.
- Sẽ có một tên đứng ra khởi xướng đầu tiên, vẽ một cơ hội đầu tư trong đó người tham gia phải đóng góp $1000. Người này được hứa hẹn sẽ nhận được lại toàn bộ khoản đầu tư ban đầu kèm theo đó là 10% lợi nhuận sau một chu kz đầu tư nhất định (giả sử 100 ngày).
- Giả sử nhà đầu tư này kêu gọi được thêm 2 nhà đầu tư nữa tham gia trước khi thời hạn 100 ngày kết thúc. Khi đó kẻ khởi xướng sẽ trích $1100 từ khoản $2000 thu được từ người thứ 2 và thứ 3 để trả lại cho người thứ nhất. Khi đó, nhà đầu tư thứ nhất sẽ bị hấp dẫn và khả năng cao sẽ tái đầu tư tiếp với khoản $1000 ban đầu để nhận thêm lợi nhuận.
- Bằng cách lấy tiền từ những nhà đầu tư mới, kẻ lừa đảo sẽ có đủ khả năng tài chính để chi trả cho những nhà đầu tư đến sớm và thuyết phục họ tái đầu tư kèm theo việc kêu gọi theo nhiều người khác tham gia.
- Khi hệ thống đã phát triển đến thời kì hưng thịnh rồi đến thời kì đỉnh cao người khởi xướng bắt buộc phải tìm kiếm thêm các nhà đầu tư mới gia nhập mô hình để có thể duy trì được khả năng trả lãi đã hứa. Lúc này hệ thống bắt đầu có vấn đề : Không còn nguồn tiền của người phía sau nữa.
- Cuối cùng khi hệ thống đạt tới mức không thể duy trì được nữa liền trở thành thời kì suy tàn , kẻ khởi xướng hoặc sẽ bị bắt hoặc sẽ biến mất cùng với số tiền thu được từ các nhà đầu tư còn tiền của bạn cũng chẳng quay về đâu .
Pyramid – mô hình kim tự tháp
Cũng như Ponzi, nhưng khác về câu chuyện , Nếu Ponzi cho cơ hội thu lợi thì Pyramid lại bán lòng tin. Kẻ lừa đảo sẽ bán quyền phân phối hay bán bản quyền của nó cho bạn hay thậm chí là một khóa học ất ơ nào đó…………… Thực ra , chẳng có củ khoai củ ngô nào trong đó đâu.
Cách thức của nó sẽ theo quy trình mua bán:
- Kẻ lừa đảo sẽ bán khóa học làm giàu cho vài người với giá 1000$ ( khóa cao nhất ).
- Những người đó lại tiếp tục bán câu chuyện làm giàu cho những người khác nữa với các mức giá từ 50$ đến 1000$, và chia hoa hồng cho kẻ lừa đảo
- Và những kẻ mua kế tiếp sẽ làm điều tương tự . Lượng người sập bẫy theo cấp số nhân …… cho đến khi không còn ai tham gia nữa , Pyramid sụp đổ. Để rồi vỡ lỡ ra là mình mất tiền ngu…. Thế thôi !!!
Tóm lại, cả Ponzi và Pyramid đều mang hình dáng của doanh nhân thành đạt nhưng bản chất là đa cấp, trục lợi từ tiền của người tham gia , lợi dụng lòng tin của newbie để duy trì và nhân rộng mô hình, thành viên càng đông thì lợi nhuận càng nhiều vì nó lấy của người sau chia cho người trước. Cả 2 mô hình này đều đưa ra những lời hứa hẹn giấc mộng tỷ phú chỉ sau 1 đêm để thành viên đổ tiền tái đầu tư .
Quay lại crypto, thế tại sao crypto không phải là ponzi mà lại đi theo con đường Ponzi???
Thứ nhất, crypto là 1 loại tiền tệ phụ thuộc vào độ chấp nhận và tin cậy của con người. Chúng ta đều biết đến crypto, công nhận về nó. Cũng như tiền là phương tiện trao đổi giá trị thì crypto đang tồn tại dưới dạng dữ liệu dựa trên cơ sở dữ liệu toàn cầu thông qua mạng lưới chính của đồng đó. Nó có độ tin cậy nhất định từ cộng đồng.
Thứ 2,tiền không tự sản sinh ra được và crypto cũng vậy. Nhưng chỉ có nhà nước mới được in tiền ; để tạo đòn bẩy kinh tế, thúc đẩy nhu cầu của con người chẳng hạn. Còn Cryptocurrency được gọi là tiền mã hóa, tiền kỹ thuật số không được phát hành hay chịu sự quản lí của nhà nước Vậy crypto lấy tiền ở đâu ra để chi trả ?
- Vào một thị trường thì cần nộp một khoản phí theo sàn đó
Vd game NFT chẳng hạn, bạn phải bỏ một khoản gọi là đầu tư để nâng cấp vật phẩm , làm nhiệm vụ nhận thưởng token của game =>> Tiền là từ khoản đầu tư
+Tiền hoa hồng từ các cuộc giao dịch ( gas fee)
- Tiền chênh lệch từ những kẻ yếu bóng vía
Vd : Bạn mua crypto với giá 15$ với mong chờ nó kiếm lời nhưng đột nhiên crypto bị giảm mạnh xuống còn 8$, hoảng sợ và hoang mang, newbie cắt lỗ bằng cách bán ra. Vậy 7$ bị mất ở đâu…………….? =>> Tiền đây chứ đâu nữa.
Cảm nhận
Vậy mới nói, crypto không dành cho người an toàn, không có kiến thức và đặc biệt là yếu vía. Crypto hiện tại và trong tương lai là những thị trường tiềm năng . Mặc dù theo định hướng Ponzi, “ lấy tiền người mới trả cho người cũ” nhưng crypto không hề lừa đảo, vì chẳng có lời hứa hẹn hoa mỹ hay phóng đại nào ở đây cả. Crypto tồn tại dựa trên độ tin cậy và chấp nhận, nếu không có 2 thứ đó ; đồng nghĩa với việc đồng tiền đó mất giá trị. Trader lưu trữ crypto vì họ nhận ra tiềm năng của chúng còn newbie thì vội vàng bán chúng đi.
Để trụ vững trong mô hình Ponzi kiểu mới này, trader phải là kẻ linh hoạt, khôn ngoan, có kiến thức về crypto để xác định các tình huống rủi ro, thay vì hoảng sợ thì hãy giải quyết nó.
Niềm tin và sự kì vọng tương lai
Giới đầu tư có niềm tin rằng tương quan giữa 3 mô hình ponzi, pyramid và Crypto sẽ không dừng lại ở đây mà sẽ tiếp tục phát triển lên một tầm cao mới, hoàn thiện hơn . Không phải chỉ dừng lại ở khả năng hiện tại , crypto có thể sẽ song hành định hướng với cả Ponzi lẫn Pyramid .
Thanh toán bằng cryptocurrency qua mạng máy tính được phát hành từ những năm 90 cho đến nay đã không ngừng tiến hóa và phát triển công nghệ Blockchain ứng dụng ; không ngừng cải tiến độ bảo mật cao cần thiết cho các hoạt động mạng điện tử xuyên suốt trong công nghệ mật mã hóa công khai.
Cũng như cách mà Ponzi thực hành phi vụ Crypto được đánh giá vươn xa hơn , đánh dấu sự trở lại của siêu cấp Ponzi Crypto hứa hẹn sẽ tiến xa hơn trong hệ thống bảo mật, các chiến lược thị trường bài bản và chuyên sâu hơn cũng như mang lợi nhiều lợi ích bảo mật thông tin investor .Tham lam hơn, định hướng này của crypto sẽ cần phải phát triển hơn về bảo mật và độ tin cậy của investor , trader để đưa thị trường crypto đi lên đúng như dự định tham lam ban đầu : Trở thành tiền tệ toàn cầu thật sự hữu ích , không thua kém Bitcoin.